MEDE-ORGANISATOR HANS BETTING BLIKT DANKBAAR TERUG
“EXPOGA WAS MEGAGROOT SUCCES. BIJ DE BEESTEN AF”
Vanuit zijn woonplaats in Hongarije oogt de inmiddels 83-jarige Hans Betting fit, scherp en onbezorgd. In de jaren ’80 bestierde hij, samen met z’n vrouw Lisa, zijn toen overbekende meubel- en interieurzaak Betting aan de Rijksweg in Gaanderen. De plek waar nu winkelcentrum ’t Ganderije is gevestigd. Betting stond in die periode aan de wieg van de oorspronkelijke Expoga, en zag de jaarlijkse beurs ontwikkelen, tot een event waar bezoekers uit heel het land op af kwamen.
Hans en Lisa runden de zaak van 1969 tot 1985, een jaar of zestien. Vele succesvolle jaren. Maar op het laatst ging het niet meer. “We werden te klein en we konden op die plek niet groeien.” Toen duidelijk werd dat een projectontwikkelaar op die locatie een woon- annex winkelcentrum wilde beginnen, hakte het stel de knoop door. “Ik ben naar overbuurman Guus Mulder gestapt (makelaar – red.) en gezegd dat hij voor mij aan het werk moest.”
Camper
Na Gaanderen volgden een aantal binnenlandse omzwervingen, en schafte het ondernemende duo zich een camper aan. “Met die camper zwierven we een jaar of tien dwars door Europa. Van het noorderlicht tot aan het zuidelijkste puntje van Portugal. Overal stonden we een week of twee, om te ervaren hoe de plek voor ons voelde. Ons doel was om op voor ons de beste plek te gaan wonen.”
Dat werd Hongarije. Uiteindelijk Sásd. Een klein stadje in de provincie Baranya. Hans en Lisa genieten sindsdien van het rustige bestaan op het Hongaarse platteland. “Het is hier rustig, de mensen zijn aardig, we hebben meestal fraai weer en we genieten van kleine dingen.”
Maar het leefbaarheids-niveau ligt veel lager dan in Nederland. “Denk de tijd maar dertig, veertig jaar terug, dan heb je er wellicht beeld bij. Het leven is hier heel ongecompliceerd. Daar houden wij van.”
Gelukkig is er inmiddels wel snel internet en daarmee onderhoudt het stel contact met de achterban in Nederland, waaronder met hun dochter in Den Bosch. Hans en Lisa zitten vol in het vrijwilligerswerk en zamelen kleding en speelgoed in voor Roemenië.
Ontstaan Expoga
Het idee voor een ondernemersbeurs in Gaanderen ontstond vanuit de Ondernemersfederatie Gaanderen, de OFG. Er moest iets gebeuren in het dorp, want veel klanten en omzet werden uit het dorp weggezogen door Doetinchem. “We wilden een vuist maken tegen het grote Doetinchem. Zo is het plan eigenlijk ontstaan. Schoenmaker Herman Haselbekke, Joop Koenders, Alfons Centen, Han Bongers, en ikzelf dan. Hopelijk vergeet ik niemand, maar deze namen weet ik nog. Die deden mee vanuit het bestuur.”
“Jaarlijks organiseerden we toen al het Waterfestijn op de Beek. En daar kwam die beurs dus bij. Ik mocht destijds een bovenvloer leveren voor in de sporthal. Daar kon vanaf dat moment dus ook iets anders worden georganiseerd dan louter sportwedstrijden.”
Voor de eerste beurs waren de ondernemers nog weifelend. “Wat kost dat dan? Levert het wel iets op?” Maar die eerste editie was al zo succesvol, dat ze het jaar erop al stonden te dringen. Betting: “Vanaf toen was het succes niet te overzien. Bij de beesten af, wil ik bijna zeggen.”
Jaarlijkse trekpleister
De Expoga werd voor inwoners van Gaanderen, Doetinchem, de Achterhoek en zelfs heel Nederland een regelrechte jaarlijkse trekpleister. Zelfs De Telegraaf kwam een reportage maken. De Expoga: daar moest je bij zijn! “Het werd zo druk, dat we uiteindelijk een tent tegen de sporthal aan moesten bouwen. Voor de modeshows en de Miss Expoga Verkiezing. Drommen mensen kwamen er op af, het werd groter, gekker en beter.”
Maar: wat was nou de sleutel van dit grote succes in dat kleine dorpje?
“Nou ja, het was een luxe beurs. Goed aangekleed, mooie stands. Het normaal zo harde sporthal-licht hadden we omgetoverd tot iets gezelligs. Er ontstond in die grote sporthal een soort van huiskamergevoel. En: de ondernemers gaven veel weg. Veel gratis dingen. Bezoekers keerden met een tas vol gratis snuisterijen huiswaarts. Met een goodiebag, zo noemen ze dat volgens mij tegenwoordig. Bij de tiende editie, in 1983, mochten we zelfs een gloednieuwe Fiat weggeven. Dat werd toen zelfs op TV nog niet gedaan! We hadden onze bezoekers echt iets te bieden. Op de Expoga waande je je een paar uur in een andere wereld.
Presentator
“En laten we de toenmalige presentator niet vergeten. Onze gastheer, Dick van Berkum uit Ede. Hij was destijds wieler-verslaggever, die bekend stond om zijn lichte toon. Nico van Zoghel, toen keeper bij De Graafschap, bracht hem onder onze aandacht. We gingen met Van Berkum in zee en daarvan kregen we geen spijt. Een geweldige vakman, met een fraai, stevig stemgeluid, die niet wegliep voor een spontane grap en grol met het publiek. Hij wist bij de bezoekers precies de juiste, ontspannen toon te raken, waardoor iedereen aan het einde van de dag met een grote glimlach de sporthal verliet.”
Dick van Berkum overleed in 1994 op 70-jarige leeftijd.
Rock Your Baby
De beurs werd uiteindelijk slachtoffer van het eigen succes. “Op een gegeven moet werden de kosten gewoon te hoog. Het was voor de ondernemers niet langer meer te doen. Je wilt steeds meer, mooier en fijner. In de eerste jaren deden toeleveranciers gratis mee, dat was een soort sponsoring. Maar dat werd allengs minder. Ik had een vriendje bij de gemeente. Jan de Boer, toenmalig hoofd sportzaken van de gemeente Doetinchem. Hij zorgde ervoor dat we voor het huren van de sporthal geen cent kwijt waren. Maar toen Jan bij de gemeente vertrok, had zijn opvolger daar moeite mee en moesten we die sporthal ook nog eens gaan betalen. Dat werd echt te gek.”
“De mooiste herinnering? Nou, de gekste dingen gebeurden ’s avonds na sluiting tot vijf uur in de ochtend. In de kantine. Alle ondernemers hadden een superdag gedraaid, elke avond, dus een klein pilsje kon er wel vanaf. Dan draaiden we de hele nacht alleen de hit ’Rock your baby’ van George McCrae, en ging iedereen door tot de zon weer opkwam.”