FLAMBOYANTE GASTHEER TILDE BEURS NAAR GROTE HOOGTE

“Dick van Berkum bracht glimlach naar Expoga”

 

Een belangrijke factor, in het jarenlange succes van de Expoga, was de presentator: Dick van Berkum uit Ede. De moeizame speurtocht, naar wie de kleurrijke en vlot gebekte Van Berkum nu eigenlijk was, loopt via twee legendarische oud-gedienden van De Graafschap  en eindigt in...Silvolde.

Van Berkum was in Noord – en Oost-Nederland een bekende naam onder wielrenners. Hij voorzag menig wielerkoers vanaf de finish live van deskundig commentaar. Van Berkum maakte de race ook graag wat spannender dan ‘ie in werkelijkheid was. De vergelijking met de eveneens vlot gebekte en welbekende Theo Koomen is dan ook snel gemaakt. 

 

DE GRAAFSCHAP

Op internet is zoveel jaar later niet veel over deze Van Berkum te vinden. 

Vanuit zijn nieuwe vaderland Hongarije, zet Hans Betting, destijds mede-organisator van de Expoga, mij op een spoor. “Van Berkum werd bij ons aangebracht door Nico van Zoghel, toen keeper bij De Graafschap. Die was bevriend met Van Berkum.”

Bij Van Zoghel op de koffie in Didam, blijkt de realiteit iets weerbarstiger. De voormalig doelman kan zich, bij het zien van een foto van de presentator uit Ede, slechts vaag iets herinneren van ‘zijn vriend’, de Expoga-presentator. “Maar je moet contact zoeken met Gerdo Hazelhekke. Die kent hem veel beter.”

Gerdo Hazelhekke uit Wageningen, die destijds uit alle hoeken en standen tientallen goals maakte voor de Superboeren. Hazelhekke en zijn vrouw hebben sinds een aantal jaren Nederland verruild voor Spanje. Echter: de naam Van Berkum doet bij de ex-Graafschapspits totaal geen belletje rinkelen. Niets. “Maar, ik geef je het nummer van journalist Eip Jansen uit Ede. Als iemand die Van Berkum moet kennen, is hij het.” Maar ook bij Jansen: “Nooit van gehoord.”

 

STER VAN ZWOLLE

Als laatste strohalm steek ik m’n licht op bij de toenmalige organisatie van de wielerronde “De Ster van Zwolle”, de koers die Van Berkum op geheel eigen wijze van commentaar voorzag. Ik krijg een citaat uit een jubileumboek toegestuurd, met daarin de nodige aandacht voor de toenmalige Expoga-gastheer.

“In de Tweede Wereldoorlog werd Van Berkum door de Duitsers te werk gesteld in een werkkamp in Hamburg. Na die oorlog werd Van Berkum in zijn vrije tijd conferencier. Hij noemde zichzelf Dick Cambrée. Vanwege zijn liefde voor de wielersport, in combinatie met zijn behoefte aan de spotlights, lag een loopbaan als wielercommentator voor de hand. Van Berkum maakte van elke wielerwedstrijd een soort conference. Steeds lag de lach op de loer, en Van Berkum werd veelgevraagd.”

In 1966 verhuisde het gezin van Van Berkum vanuit Zwolle naar Doetinchem, waar Dick verkoopleider werd bij Tiecken Bouwmaterialen. In die periode hanteerde hij de microfoon onder andere voor wielerclub De Zwaluwen in Doetinchem.

Hier lijkt mijn spoor naar Dick van Berkum op te houden. Totdat bovenstaand verhaal verschijnt op www.expoga.nl. Daags daarna krijg ik een mail van een oude bekende, een generatie-genoot uit Silvolde, notabene mijn geboorteplaats. “Ik lees je verhaal over Van Berkum. Wist je dat zijn enige zoon hier in het dorp woont?”

Ik kan het amper geloven: de mij bekende Marcel van Berkum. Zou hij echt de zoon zijn van? Ik trek de stoute schoenen aan en bel hem.

 

CHARISMATISCHE VERSCHIJNING

“Ja. Dick. Dat was mijn vader.  Pa stond graag in het middelpunt van de belangstelling, en was gedreven in alles wat hij deed. Hij nam geen blad voor de mond en niet iedereen waardeerde zijn charismatische verschijning. Hij bereidde zich altijd terdege voor, en was meer conferencier dan verslaggever. Hij was nooit saai. Pa vond dat er altijd reuring moest komen. Hij was druk, heel druk en zelden thuis. Zijn tempo lag hoog, en dat leidde soms tot onenigheid, als niet iedereen hem kon of wilde volgen. Hij is enkele keren maanden ziek geweest. Depressief zouden we nu zeggen. Een oorlogstrauma was er debet aan.

Pa had een warme, heldere microfoonstem. Dick wilde zoals gezegd altijd reuring, en was ook altijd in voor een geintje. Om de aandacht te vestigen op een sponsor met een winkel in verlichting presenteerde hij een koers met een lampenkap op zijn hoofd.”

Na een reorganisatie ging Dick met vroegpensioen. Dolgraag wilde de flamboyante presentator z’n oude dag slijten in de Achterhoek bij zijn familie. Maar vlak voor die plannen werkelijkheid werden, overleed Dick van Berkum in zijn slaap, op 12 maart 1994.

De kleurrijke gastheer van de Expoga liet, behalve prachtige herinneringen, in Gaanderen amper sporen na.

Foto boven: vader Dick.

Foto onder: zoon Marcel.